ถิ่นฐานการปลูกกาแฟของโลก การแบ่งพื้นที่เพาะปลูก รสชาติของเมล็ดกาแฟชนิดต่างๆของโลก

โดย Admin Pitbull Coffee 1/2/2561 เวลา 19:02 น.

กาแฟนิยมปลูกตามบริเวณแถบเส้นศูนย์สูตร แบ่งออกเป็น 4 พื้นที่เพาะปลูกที่สำคัญ แถบแอฟริกาและแหลมอาหรับ, แถบอเมริกากลางและอเมริกาใต้, แถบอินโดนีเซีย, แถบบริเวณอื่นๆ และชนิดของเมล็ดกาแฟที่นิยมปลูกตามพื้นที่ต่างๆ ให้รสชาติและมีเอกลักษณ์แต่งต่างกัน

กาแฟถูกค้นพบครั้งแรกในทวีปแอฟริกา อย่างที่คอกาแฟทุกคนทราบกัน หลังจากนั้นกาแฟได้อพยพแยกย้ายไปทั้งทางซ้ายและขวาของโลก เกิดเป็นถิ่นฐานกาแฟตามที่ต่างๆ ซึ่งจะไปทางเหนือได้ไม่เกินเส้นทรอปิคออฟแคนเซอร์ (Tropic of Cancer) และหยุดอยู่ทางใต้แค่เส้นทรอปิคออฟแคปริคอน (Tropic of Capricon) จะสังเกตได้ว่าถิ่นฐานกาแฟจะอยู่บริกเวณเส้นศูนย์สูตร ทำให้พื้นที่การปลูกกาแฟของโลกที่มีลักษณะคล้ายเข็มขัด Bean-Belt
 

แถบการเพาะปลูกเมล็ดกาแฟที่ดีที่สุดของโลก แบ่งได้เป็น 4 แถบ
 

สามารถแบ่งพื้นที่การเพาะปลูกกาแฟได้ออกเป็น 4 พื้นที่คือ

1.แอฟริกาและแหลมอาหรับ
กาแฟขากเขตนี้จะมีรสชาติโดดเด่นมากที่สุด มีความเข้มข้นกลิ่นหอมแรง ซ่อนกลิ่นรสของช็อกโกแล็ตและผลไม้เปรี้ยวคล้ายไวน์ 
ชนิดกาแฟที่นิยมปลูกในแอฟริกาและแหลมอาหรับ

  • เยเมน กาแฟเยเมนที่รู้จักในนาม Mocha ตั้งชื่อตาม Muka เมืองแรกที่ส่งออกกาแฟชนิดนี้และถือเป็นเมืองเสบียงกาแฟของโลกจงบจนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 17 ด้วยบอดี้ที่หนัก รสเปรี้ยวเฉพาะตัวที่อาจทำให้บางคนรู้สึกกระด้างคอ และด้วยกลิ่นไวน์และช็อกโกแล็ตนี้เองที่ทำให้ Mocha ได้รับความนิยมตั้งแต่ช่วงแรก พันธุ์ที่มีชื่อเสียง คือ Sanani มีรสชาติเปรี้ยวของผลไม้ และ Mattari มีบอดี้หนัก และมีกลิ่นรสอ่อนๆ ของช็อกโกแล็ต
  • เอธิโอเปีย แหล่งกำเนิดและส่งออกกาแฟพันธุ์อาราบิก้าที่ใหญ่ที่สุดในแอฟริกา มีบอดี้ปานกลาง รสชาติค่อนข้างเปรี้ยว แรง และฉุน มีกลิ่นไวน์และบลูเบอรี่ผสมอยู่ ซึ่งหาความแน่นอนของรสชาติไม่ค่อยได้ เคนยา เมล็ดกาแฟของเคนยาถือว่ามีคุณภาพไร้ที่ติและเป็นที่ต้องการมากในอังกฤษ ด้วยรสชาติที่กลมกล่อมลงตัวโชยกลิ่นผลไม้เปรี้ยวแหลม แยกเกรดโดยใช้ขนาดเป็นเกณฑ์ AA , A , B ชนิดของกาแฟเคนยาที่ล้ำเลิศที่สุดคือ Estate Kenya ซึ่งอาจต้องเสียเงินซื้อในราคาที่แพงเป็นสองเท่าของเมล็ดกาแฟเกรด AA แต่ก็ถือว่าได้คุ้มเสียเพราะมีรสชาติยอดเยี่ยม ด้วยบดี้หนักเข้มข้นมาก ให้รสเปรี้ยวแบบไวน์อย่างโดดเด่น มีรสและกลิ่นของลูกแบล็คเคอเรนท์ ถือได้ว่าเป็นหนึ่งในกาแฟที่ดีที่สุดในโลก
  • แทนซาเนีย กาแฟแทนซาเนียรสชาติคล้ายกาแฟเคนยา คือมีกลิ่นหอมเย้ายวนใจ แต่รสเปรี้ยวและความข้นยังไม่เทียบเท่ากาแฟเคนยา การแบ่งเกรดตามขนาดคือ AA , A และ B
  • อูกันดา กาแฟอูกันดาส่วนใหญ่เป็นพันธุ์โรบัสต้า (โรบุสต้า) ซึ่งมักนำไปทำกาแฟผงสำเร็จรูป และมีส่วนน้อยที่เป็นพันธุ์อาราบิก้าซึ่งปลูกกันบนที่สูง มีบอดี้หนัก เปรี้ยวแบบไวน์ รสชาติคล้ายคลึงกาแฟเคนยา จึงมีการลักลอบนำข้ามแดนไปขายในเคนยาเพื่อเปลี่ยนสัญชาติ และปั่นราคา
  • ซิมบับเว รสชาติใกล้เคียงกับกาแฟเคนยาแต่ความแรง และเปรี้ยวน้อยกว่า เช่นกันกับบอดี้ที่เบากว่า

2.อเมริกากลางและอเมริกาใต้ 
กาแฟจากแถบนี้มีบอดี้เบาและรสเปรี้ยวกว่ากาแฟแถบอื่นๆ ชนิดกาแฟที่นิยมปลูกในอเมริกากลางและอเมริกาใต้

  • เม็กซิโก ถือเป็นกาแฟที่ดีที่สุดในอมเริกากลาง ผลผลิตด้วยรสชาติกลมกล่อม ละมุน เปรี้ยว บอดี้เบา หอมช็อกโกแล็ตและถั่ว เมล็กกาแฟที่มีชื่อของแถบเม็กซิโก คือ Altura Coatepec
  • กัวเตมาลา ด้วยรสชาติลงตัว นุ่มละมุน บอดี้หนัก กลิ่นหอมมีเสน่ห์ หนักเปรี้ยว ซึ่งช่วยเติมความมีชีวิตชีวา ทำให้กาแฟกัวเตมาลาเกรด Strictly Hard Bean เป็นหนึ่งในกาแฟที่ดีที่สุดในโลก เมล็ดกาแฟที่คอกาแฟให้ความสนใจกันมากคือ Cobans, Antiguas, Atilans, และ Huehuetenango 
  • เอล ซาวาดอร์ มีบอดี้ปานกลาง เปรี้ยวแหลมรสชาติละมุน กาแฟเกรดดีที่สุดของเอลซาวาดอร์ คือ Strictly High Grown ซึ่งเป็นที่นิยมมากในฝรั่งเศส เอลซาวาดอร์ มีการผลิตกาแฟแบบเป็นมิตรกับธรรมชาติ โดยใช้ชื่อยี่ห้อว่า Pipil
  • คอสตาริกา กาแฟคอสตาริกามีการแบ่งเกรดเป็น Strictly Hard Bean หมายถึงกาแฟที่ปลูกบนที่สูงกว่าระดับน้ำทะเล 3,900 ฟุต ซึ่งต่างจากมาตรฐานทั่วไป ส่วนกาแฟที่ปลูกระหว่าง 3,300-3,900 ฟุต เรียก Good Hard Bean กาแฟคอสตาริกามีบอดี้หนักรสเข้มข้นและมีกลิ่นควัน
  • จาไมก้า Jamaica Blue Mountain ถือเป็นกาแฟที่ดีที่สุดในโลก ได้ชื่อมาจากลักษณะที่เป็นสีน้ำเงินเขียว ปลูกบนที่สูง มีรสชาติไม่ซ้ำใคร แต่ด้วยเจตนารมณ์ที่หวังเอาแต่กำไรจนขาดความเอาใจใส่ที่ดี ทำให้คุณภาพของกาแฟชนิดนี้ด้วยคุณภาพลง จนเป็นกาแฟที่ตั้งราคาเกินคุณภาพไปในที่สุด
  • บราซิล ผลผลิตกาแฟจากบราซิลมีอยู่ถึง 35 % ของโลก แต่มีเพียงเมล็ดชนิด Santos เท่นั้นที่เหมาะนำไปเป็นกาแฟพิเศษ กาแฟชนิดนี้รสชาติกลางๆ ไม่แหลมไปด้านใดด้านหนึ่ง

กาแฟบราซิล ซานโตส Brazillian santos coffee bean


3.อินโดนีเซีย
กาแฟจากอินโดนีเซียมีเพียง 10 % เท่านั้นที่เป็นอาราบิก้า แต่ถือเป็นกาแฟอาราบิก้า 10 % ที่ดีที่สุดในโลก มีรสที่เข้มข้น บอดี้หนักอึ้ง เปรี้ยวละมุน มีกลิ่นรสของดิน แต่ละจิบจะรู้สึกถึงรสชาติได้นาน   ชนิดกาแฟที่นิยมปลูกในอินโดนีเซีย

  • สุมาตรา กาแฟสองชนิดที่ดีที่สุดในโลกมาจากสุมาตรา นั่นคือ Mandheling และ Ankota Mandheling เด่นด้วยกลิ่นหอมของสมุนไพร บอดี้หนัก เปรี้ยวน้อยๆ เข้มข้น ละมุนละไม แม้ว่ากาแฟชนิดนี้จะหายาก แต่ราคายังเป็นเรื่องที่พอจะเจียดสตางค์ให้ได้ สุลาเวสี หรือ เซเลเบส ดินแดนที่ผลิตกาแฟได้เยี่ยมยอดติดอันดับโลก รสชาติเปรี้ยวจางๆ มีกลิ่นคล้ายน้ำเชื่อมเมเปิล ส่วนราคานั้นแพงกว่ากาแฟจากสุมาตรามากเพราะไม่เพียงหาได้ยาก แต่ยังมีความต้องการอย่างรุนแรงจากญี่ปุ่นอีกด้วย
  • ชวา กาแฟชวา มีบอดี้เบาและรสชาติกระชับกว่ากาแฟจากแหล่งอื่นๆ ในภูมิภาคนี้ มีรสกลิ่นควันและเครื่องเทศ กาแฟชวาบางพวก จะถูกปล่อยไว้ในโกดังเก็บเป็นสินค้านาน 2-3 ปี จึงนำออกขายเพื่อให้บอดี้ได้สะสมตัวมากขึ้นและย่อยรสเปรี้ยวให้น้อยลง (Monsooned Coffee) เรียกกาแฟชนิดนี้ว่า Old Java

4. บริเวณอื่นๆ

  • ฮาวาย กาแฟฮาวายที่ปลูกที่ Kana ให้เมล็ดกาแฟที่ดีที่สุดในฮาวาย มีรสชาติมันๆ บอดี้ปานกลาง และมีกลิ่นรสเครื่องเทศ
  • นิวกินี กาแฟนิวกินีมีรสชาติกลมกล่อมเปรี้ยวไม่มาก กลิ่นหอมหวน มากกว่ากาแฟสุลาเวสีชนิดที่ดีที่สุด แต่น้ำหนักบอดี้แพ้กาแฟสุมาตราชนิดที่ดีที่สุด

ส่วนการปลูกกาแฟในประเทศไทย ประเทศไทยรู้จ่กกาแฟมามากกว่าครึ่งศตวรรษ จนสามารถส่งออกขายต่างประเทศได้ แต่ครึ่งศตวรรษที่ว่าเป็นช่วงเวลาของกาแฟเฉพาะพันธุ์โรบัสต้า (โรบุสต้า) ซึ่งมีรกรากอยู่ภาคใต้ของประเทศเท่านั้น จนในปี พ.ศ. 2519 ด้วยคุณสมบัติสองประการของกาแฟพันธุ์อาราบิก้า คือ 1. ราคาสูงคุ้มค่าเหนื่อยในการปลูก 2. มีความพร้อมในการรับช่วงดิน ภูมิอากาศ และความสูงเหนือระดับน้ำทะเล ของพื้นที่ที่เคยปลูกฝิ่น เนื่องจากสภาพแวดล้อมที่ใช้ในการปลูกฝิ่นและกาแฟชนิดนี้คล้ายคลึงกับอาราบริก้า จึงทำให้เป็นที่นิยมปลูกทดแทนการปลูกฝิ่น และสามารถส่งออกตลาดโลกได้